Mark 1

เครื่องจักรที่ใช้ในการคำนวณเครื่องหนึ่ง ซึ่งสร้างขึ้นมา เมื่อปี พ.ศ. 2473 ตอนปลายๆปี จนถึงต้นปี พ.ศ. 2483 ตัวเครื่องประกอบด้วยชิ้นส่วนที่เป็นอีเล็กทรอนิก และเครื่องกลไกต่างๆ มีชื่อว่า Automatic Sequnce Controlled Calculator หรือเรียกว่า Havard mark1 ผู้ออกแบบคือ Haward Aiken แห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด และผู้สร้างคือ IBM มีขนาดยาวประมาณ 50 ฟุต และสูง 8 ฟุต เครื่องจักรนี้สามารถคำนวณค่าทางคณิตศาสตร์ได้ถึง 23 หลัก เครื่องนำข้อมูลเข้า (input) และเครื่องแสดงผลลัพธ์ (output) ควบคุมโดยบัตรเจาะรู (punched paper) การปฏิบัติงานควบคุมโดยกระดาษม้วนเจาะรู (punched paper tape) เครื่อง Mark 1 เริ่มให้บริการได้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2487 เป็นต้นมา

management information system

ระบบสารสนเทศการจัดการ เป็นระบบฐานคอมพิวเตอร์ ในการประมวลผลและการจัดการสารสนเทศ เพื่อให้บริการแก่การปฏิบัติงานในระดับต่างๆ ภายในองค์กร ให้ถูกต้องและเหมาะสม และได้สารสนเทศที่ทันกำหนดเวลาและความต้องการ มักใช้คำย่อว่า MIS

mainframe computer

คอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ มีกำลังมากสร้างไว้บนฐานคัสซีส์ (chassis) เพื่อสะดวกในการเคลื่อนย้าย คอมพิวเตอร์เมนเฟรม มักให้บริการแก่ผู้ใช้บริการพร้อมกันได้หลายคน (multiple users) ผู้ใช้ใช้คอมพิวเตอร์ผ่านสถานีปลายทาง (terminal) คอมพิวเตอร์เมนเฟรมที่มีกำลังมากที่สุดคือ supercomputer คอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่เหล่านี้มักถูกนำไปใช้ในกิจการของรัฐ ของประเทศ สถาบันวิจัยทางวิทยาศาสตร์ องค์การธุรกิจขนาดใหญ่ และทหาร เป็นต้น

machine code

รหัสเครื่อง บางทีเรียกว่า machine language เป็นภาษาที่คอมพิวเตอร์สามารถเข้าใจได้ ภาษาระดับสูงที่จะใช้สั่งคอมพิวเตอร์ได้นั้น จะต้องใช้ภาษาที่เรียกว่า compiler แปลให้เป็นภาษาเครื่อง หรือรหัสเครื่องก่อน

justify

การหน้าเอกสารในโปรแกรม word processing โดยจัดให้เอกสารทุกบรรทัดมีความเสมอกันทั้งด้านซ้าย(หน้า) และด้านขวา(หลัง)

jack

แจ๊ค ช่องเสียบปลั๊ก ช่องเสียบสายต่อต่างๆ เช่น แจ๊คของสายโทรศัพท์

XON / XOFF

โปรโตคอลที่ใช้ในการสื่อสารแบบ asynchronous communications อีกแบบหนึ่ง ซึ่งคอมพิวเตอร์เครื่องที่รับข้อมูลจะใช้อักษรพิเศษเป็นตัวควบคุมการไหลของข้อมูลจากคอมพิวเตอร์เครื่องที่ส่งข้อมูล เมื่อเครื่องคอมพิวเตอร์เครื่องที่รับข้อมูลไม่สามารถรับข้อมูลต่อไปได้เพราะ buffer เต็มแล้วมันก็จะถ่ายทอดสัญญาณ XOFF ออกไป ซึ่งจะบอกให้เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องส่งข้อมูลทราบและหยุดส่งข้อมูลไว้ก่อนและเมื่อเครื่องรับข้อมูลสามารถรับข้อมูลได้ สัญญาณ XON ก็จะถูกส่งไป คอมพิวเตอร์เครื่องที่ส่งข้อมูลก็สามารถส่งข้อมูลมาได้อีก

Xmodem

โปรโตคอลที่ใช้ในการถ่ายทอดแฟ้มข้อมูลแบบหนึ่ง ใช้ในการสื่อสารแบบ asynchronous communications ซึ่งพัฒนาขึ้นโดย Ward Christensen เมื่อปี พ.ศ. 2520 Xmodem ถ่ายทอดสารสนเทศในลักษณะเป็นตอน (block) ตอนละ 128 ไบต์

hard copy

ฮาร์ดก๊อบปี๊ ผลลัพธ์ที่พิมพ์ลงบนกระดาษ แผ่นโปร่งใส (transparency) ฟิล์ม หรือวัสดุถาวรใดๆ ฮาร์ดก๊อบปี๊ จับต้องได้ เพราะเป็นแผ่นกระดาษ เป็นฟิล์ม เป็นสไลด์ ฯลฯ ดูเพิ่มเติม soft copy

half-duplex transmission

การสื่อสาร 2 ทาง ที่ผลัดกันถ่ายทอดข้อมูลคนละครั้ง ไม่สามารถจะถ่ายทอดข้อมูลทั้งสองทางพร้อมๆ กันได้ เช่น ในการใช้วิทยุวอล์คกี้-ทอล์คกี้ หรือวิทยุสื่อสารของทหาร เป็นต้น ขณะที่อีกฝ่ายหนึ่งพูด จะพูดโต้ตอบไม่ได้ รอจนกว่าอีกฝ่ายหนึ่งพูดเสร็จ อีกฝ่ายหนึ่งจึงสามารถพูดตอบไปได้ เมื่อฝ่ายหนึ่งพูดอยู่ก่อน กดปุ่ม "เปลี่ยน"

automated office

สำนักงานที่ใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องโทรคมนาคม และเครื่องมืออิเล็กทรอนิกอย่างอื่นๆ ในการปฏิบัติงาน

assembly language

ภาษาแอสเซมบลี เป็นภาษาระดับต่ำ (low-level programming language) ประโยคของภาษาแอสเซมบลีแต่ละประโยคจะตอบสนอง โดยตรงต่อคำสั่ง แต่ละคำสั่งของภาษาเครื่อง ดังนั้ ภาษาแอสเซมบลี จึงเป็นภาษาของโปรเซสเซอร์ตัวใดตัวหนึ่งโดยเฉพาะ เมื่อเขียนโปรแกรมใดๆ ด้วยภาษาแอสเซมบลีขึ้นมา นักเรียนโปรแกรมจะต้องกำหนดตัวโปรเซสเซอร์ โดยเฉพาะที่จะทำการแปลภาษาแอสเซมบลีให้เป็นรหัสภาษาเครื่อง

application software

โปรแกรมปฏิบัติการ เป็นโปรแกรม หรือซอฟแวร์ที่ทำหน้าที่แทนคนในด้านใดด้านหนึ่ง โปรแกรมปฏิบัติการแตกต่างจาก operating system ซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของคอมพิวเตอร์ ; ซอฟแวร์ปฏิบัติการ

ALGOL

เป็นคำย่อของ Algorithmic Language ภาษา procedural programming language ภาษาแรกซึ่งพัฒนาขึ้นมาระหว่างปี พ.ศ. 2500 - 2503 โดยนักวิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์จากเดนมาร์ก อังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมันนี ฮอลแลนด์ สวิส และสหรัฐอเมริกา ภาษา ALGOL เป็นภาษาโปรแกรมที่มีส่วนสำคัญ และมีอิทธิพลต่อวิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์ และภาษาคอมพิวเตอร์อื่นๆ เป็นอันมากในด้านการออกแบบ และการพัฒนา เพราะภาษาคอมพิวเตอร์อื่นๆ ต้องอาศัยหลักเกณฑ์ทางด้านโครงสร้างขอบเขต และการเก็บข้อมูลและอื่นๆ จากภาษานี้

FORTRAN

เป็นคำย่อของคำว่า Formula translation เป็นภาษาชั้นสูงของคอมพิวเตอร์ภาษาหนึ่ง ซึ่งพัฒนาขึ้นมาระหว่างปี พ.ศ. 2497-2501 โดย จิม แบ็คคัส (Jim Backus) ภาษาฟอร์แทรนเป็นที่นิยมกันอย่างกว้างขวางในทางวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์

floppy disk

แผ่นดิสก์ชนิดอ่อน ทำด้วยสาร Mylar เคลือบด้วยสารแม่เหล็ก หรือ เหล็กออกไซต์ (ferric oxide) สำหรับใช้เก็บข้อมูล; diskette

ink-jet printer

เครื่องพิมพ์ชนิดใช้เข็มฉีดหมึกไปสู่กระดาษ

window

วินโด้ ได้แก่ส่วนของจอภาพที่ใช้ในการแสดงหน้าของเอกสาร ข่าวสาร หรือภาพกราฟฟิกใดๆ เมื่อใช้โปรแกรมประเภทที่ใช้กับวินโด้ (window-based program) วินโด้ ใหญ่สามารถแบ่งออกเป็นวินโด้เล็กๆ ได้หลายวินโด้ แต่ละวินโด้เล็กๆ นี้สามารถแสดงภาพเอกสารของตนเองได้ด้วย

index hole

ได้แก่ช่องกลมเล็กๆ อยู่ใกล้กับช่องกลางซึ่งมี ขนาดใหญ่กว่าของแผ่นฟลอบปี้ดิสก์ขนาด 5.25 นิ้ว ช่องดรรชนี (index hole) ทำให้คอมพิวเตอร์สามารถอ่าน หรือบันทึกข้อมูล ได้ถูกต้องตามการหมุนของแผ่นดิสก์นั้น

impact printer

เครื่องพิมพ์แบบกดตัวอักษรลงบนผ้าหมึก (ribbon) เพื่อให้ตัวอักษรติดลงบนกระดาษ ได้แก่เครื่องพิมพ์ที่เรียกว่า dot-matrix และ daisy-wheel printer เป็นต้น

IBM

บริษัทผู้ผลิตคอมพิวเตอร์ ซึ่งถือกันว่าเป็นคอมพิวเตอร์มาตรฐาน ได้แก่บริษัท International Business Machine

graphic mode

ลักษณะการทำงานแบบกราฟฟิก ในคอมพิวเตอร์ PC ของ IBM ได้แก่ ได้แก่การทำงานที่แสดงออกมาเป็นภาพ เส้นและตัวอักษรบนจอภาพ graphic mode สร้างภาพโดยวิธีใช้จุด pixel แต่ละจุดมาต่อเรียงกันเพื่อสร้างเป็นภาพ

graphical user interface

มักใช้คำย่อว่า GUI ( อ่านว่า กูอี้ หรือ กุย ) รูปภาพเล็กๆ ที่ปรากฎบนจอภาพ เป็นสัญลักษณ์ของคำสั่งหรือโปรแกรม ซึ่งเมื่อผู้ใช้เลือกรูปภาพเหล่านนี้ อาจเป็นการเปิดโปรแกรม หรือเป็นการเรียกเอารายการของแฟ้มข้อมูลมาดู วิธีการเลือกอาจใช้เมาส์ชี้ไปที่รูปภาพเหล่านี้ แล้วคลิกและรายการของคำสั่งหรือโปรแกรม จะปรากฎบนจอภาพ คอมพิวเตอร์แอปเปิล แมคอินทอช ใช้ graphical user interface ในการเลือกโปรแกรมพื้นฐาน นอกจากนี้ Microsoft Window และ OS/2 Persentation Manager ก็ใช้ graphical user interface ด้วย

glare filter

แผ่นโปร่งแสงสำหรับปิดหน้าจอภาพคอมพิวเตอร์ เพื่อลดความเข้มของแสงจากจอภาพลง ป้องกันตาล้าเมื่อนั่งอยู่หน้าจอภาพนานๆ

gateway

เครื่องมืออย่างหนึ่งสำหรับต่อเชื่อมโยงเครือข่าย ที่มีลักษณะแตกต่างกันเข้าด้วยกัน นั่นคือ gateway สามารถเชื่อมโยงเครือข่ายซึ่งใช้โปรโคโคล (protocol) ในการสื่อสารแตกต่างกันเข้าด้วยกันได้ ทำให้สามารถส่งข่าวสาร (message) สารสนเทศ (Information) และข้อมูล (data) ผ่านจากเครือข่ายหนึ่งไปยังอีกเครือข่ายหนึ่งได้

garbage in, garbage out

มักใช้เป็นคำย่อว่า GIGO เป็นคำกล่าวที่เป็นจริงทางคอมพิวเตอร์ โดยอาศัยหลักตรรกะที่เป็นจริงว่า ถ้าข้อมูลที่ผิดๆ ไม่ถูกต้องใส่เข้าไปในคอมพิวเตอร์ ผลลัพธ์ที่ได้ออกมาก็จะผิดพลาดด้วย

Yoke

โยก เป็นขดลวด (coil) ในหลอด CRT (cathode-ray tube) ที่ทำหน้าที่ให้ลำแสงอิเล็กตรอนหักเห เพื่อให้ฉายไปกระทบจุดที่ต้องการบนจอภาพ

kernel

ศูนย์กลางของระบบควบคุมการปฏิบัติงาน ส่วนหนึ่งของระบบที่จัดการเกี่ยวกับหน่วยความจำ แฟ้มข้อมูลและอุปกรณ์ต่อเชื่อมโยงต่างๆ เป็นส่วนที่รักษาเวลาและวันเดือนปี ส่วนนี้ทำหน้าที่นำโปรแกรมปฏิบัติการออกมาทำงาน และเป็นส่วนที่กำหนดระบบแหล่งข้อมูล